1) OSMANİYE’DE DEAŞ OPERASYONUNDA 6 TUTUKLAMA
OSMANİYE’de, jandarma ekiplerince terör örgütü DEAŞ’a yönelik düzenlenen operasyonda gözaltına alınan Suriye uyruklu 27 kişiden 6’sı tutuklandı, 21’i adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
İl Jandarma Komutanlığı tarafından, ülke genelinde yapılabilecek sansasyonel eylemlerin önlenmesine yönelik çalışmada, terör örgütü DEAŞ’a yönelik Osmaniye merkezli İstanbul, Bursa, Yalova, Konya, Ankara, Adana, Mersin, Hatay, Gaziantep ve Şanlıurfa’da belirlenen adreslere 6 Nisan Salı günü eş zamanlı operasyon düzenlendi. Suriye’deki çatışma bölgeleri ile irtibatlı olarak faaliyet gösteren örgütün sözde emir konumundaki yöneticileri olduğu belirlenen Suriye uyruklu 27 şüpheli, adreslerine yapılan baskınlarda gözaltına alındı. Şüphelilerin adreslerinde yapılan aramalarda çok sayıda dijital materyal ve suç unsuru içeren doküman ele geçirildi. Adreslerinde bulunmayan 6 kişinin yakalanması için çalışma başlatıldı.
Jandarmadaki işlemlerinin ardından dün adliyeye sevk edilen 27 şüpheliden 6’sı tutuklandı, 21’i adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. Firari 6 şüphelinin yakalanması için çalışmalar sürüyor.
Görüntü Dökümü
———————–
-Adalet Sarayı tabelası adliye girişi
-DEAŞ Şüphelilerin askerler eşliğinde adliyeye sevk edilişlerinden detay
-Adliyeye giriş detay
Haber-Kamera: İbrahim EMÜL/ OSMANİYE,(DHA)
==================================================
2) TARTIŞTIKLARI ÖZBEK KOMŞULARINI DÖVÜP, BIÇAKLAYARAK ÖLDÜRDÜLER
ANTALYA’nın Manavgat ilçesinde N.T. (48) ve O.K. (44), tartıştıkları Özbekistan uyruklu komşuları Akhroljon Khalimov’u (29) dövdükten sonra bıçaklayarak öldürdü. N.T. ve O.K., jandarma ekiplerince gözaltına alındı.
Olay, gece Manavgat’ın Side Mahallesi’nde bulunan sitede meydana geldi. Özbekistan uyruklu Akhroljon Khalimov ile komşuları N.T. ve O.K. arasında, bilinmeyen nedenle tartışma çıktı. Tartışma, kısa sürede büyüyüp, kavgaya dönüşürken Khalimov, komşuları tarafından dövüldükten sonra vücudunun çeşitli yerlerinden bıçaklandı. Çevredekilerin ihbarıyla olay yerine sağlık ve jandarma ekipleri sevk edildi. Sağlık görevlileri, ağır yaralı Khalimov’u ambulansla özel hastaneye götürdü. Akhroljon Khalimov, doktorların tüm müdahalelerine rağmen kurtarılamadı. Akhroljon Khalimov’un cansız bedeni, otopsi için Antalya Adli Tıp Kurumu’na gönderildi.
10 GÜN ÖNCE BABA OLMUŞ
Gözaltına alınan N.T. ve O.K., karakolda yapılan işlemlerinin ardından bugün öğle saatlerinde Manavgat Adliyesi’ne getirildi. Şüphelilerin işlemlerinin devam ettiği belirtilirken, olayla ilgili detaylar da ortaya çıktı. İddiaya göre, olaydan önce N.T., O.K. ve Akhroljon Khalimov birlikte alkol aldıkları sırada aralarında tartışma yaşandı. Kavganın ardından Akhroljon Khalimov küfür ederek evine gitti. Peşinden gelen N.T. ve O.K. ise Khalimov’un evinin camlarını kırdı. Yeniden dışarı çıkan Khalimov ile N.T. ve O.K. arasında tartışma başladı. Çıkan kavgada Khalimov göğsünden aldığı bıçak darbesiyle yaralandı. Yaralı şekilde evinin olduğu tarafa geçen ve komşularından yardım isteyen Khalimov site bahçesinde çimenlerin üstüne yığıldı. Khalimov’un yardımına gelen komşuları sağlık ekiplerine haber verirken, yaraya da pansuman yapmaya çalıştı. İhbar sonrası olay yerine sağlık ve jandarma ekipleri geldi. Jandarma N.T. ve O.K.’yi gözaltına alırken, Khalimov ise ambulansla özel bir hastaneye götürüldü. Burada müdahale edilen Khalimov kurtarılamadı. Akhroljon Khalimov’un Filipinli eşinin 10 gün önce doğum yaptığı öğrenildi.
‘EVDE EŞİM VAR, YENİ DOĞUM YAPTI’
Soruşturma devam ederken olayın yaşandığı sitede ikamet eden komşusu ise Khalimov’un Manavgat’ta bir otelde çalıştığını ve ‘Bilal’ adını kullandığını anlattı. Adının açıklanmasını istemeyen komşu, olayla ilgili şu bilgileri verdi:
“Öğleden sonra rahmetliyle arkadaşları ofisinde içki içmişler, akşam ise burada da arkadaşları var onların yanına gitmiş orada da içmişler. Gece saat 23.30-00.00 gibi falan tartışma olmuş ev içerisinde. Tartışma olduktan sonra birlikte içki içtiği arkadaşları oturduğu evin camını kırmış. O sırada arkadaşlar ‘Evde eşim var, yeni doğum yaptı bebeğim var, neden camımı kırdınız’ diye söylemiş. Daha sonra da evinden çıkmış, diğer tarafta çok samimi arkadaşı var. Halit abinin evine çıkıyor. ‘N. ve arkadaşı geldi evimin camımı kırdılar’ diyor, oradan sonra tekrar evine geçiyor. Ondan sonra nasıl olduysa yeniden tartışma oluyor ardından kapışıyorlar. 2-3 kişi olduğunu söylüyorlar orada çocuğu bıçaklıyorlar. Çocuk oradan yürüyerek geliyor karşı çimenlere düşüyor, oradan bir daha kalkıyor ikinci kere düştüğü zaman orada ambulans geliyor, o sırada komşular tampon yapalım diye çalışıyorlar ama ambulans hastaneye götürüyor.”
Görüntü Dökümü
———————–
– Olayın yaşandığı sitenin dış plan görüntüsü
– Olay yerinden görüntü
– Duvardaki ve yerdeki kan izlerinden görüntü
– Adının açıklanmasını istemeyen komşunun olayı anlatması
– Şüphelilerin adliyeye getirilmesi
– Adliye dış plan görüntü
HABER- KAMERA: Ömer KARÇA/MANAVGAT (Antalya), (DHA)
==================================================
3) FATMA GÜL’DEN 8 GÜNDÜR HABER ALINAMIYOR
KAHRAMANMARAŞ’ta Fatma Gül Günal (17), 8 gün önce ayrıldığı evine bir daha dönmedi.
Molla Gürani Mahallesi’nde yaşayan Günal ailesinin 3 çocuğundan en büyüğü olan Fatma Gül Günal, 27 Nisan’da kendilerine yatıya gelen kız arkadaşı Nur B. ile evden ayrıldı ve geri gelmedi. Baba Duran Günal, polisi arayarak yardım istedi. Ailenin ve polisin şu ana kadar yaptıkları arama çalışmalarından bir sonuç çıkmazken, Duran Günal, kızının eve dönmesini istediğini söyledi.
Kızının evden ayrıldığı zaman işte olduğunu, oğlunun aramasıyla haberi olduğunu ifade eden Duran Günal, “Kızımı en son işe giderken gördüm evde. ‘Kardeşlerinin yanında dur’ diye bıraktım. Kız arkadaşı Nur B. ile 2 gün evde beraber kaldılar. Kızımı en son 27 Nisan’da gördüm ve ondan sonra da haber alamadım. Küçük kızı ninesine gönderiyor, daha sonra valizini hazırlayıp arkadaşı Nur B.’ye veriyor. Daha sonra kendisi okulun önüne gidiyor ve burada beyaz bir arabaya binerek çekip gidiyor. Kim ya da kimler tarafından götürülüyor, amaçları ne bilmiyorum. Bu olayın üstüne düşmeye devam edeceğim çünkü o beni evladım. Allah kimsenin başına vermesin, kolay değil. Kızım daha önce de 3 defa evden kaçmıştı bu 4’üncü. Ne ben ne de eşim kızıma herhangi bir psikolojik baskı yaptık. Kızım daha önce psikolojik tedavi görmüştü. Ama üstüne giden, baskı yapan kimse olmadı” diye konuştu.
Evden ayrıldıktan sonra kızının kendisini ve tüm yakınlarını sosyal medya hesaplarından engellediğini de belirten Günal, “Kızıma ulaşmaya çalıştım ama ulaşamadım. Kızımın yanında kimliği yok, parası yok, bir tek telefonu var. Kızımın eve dönmesini istiyorum” dedi.
Görüntü Dökümü
———————–
– Duran Günal’dan detay
– Günal’ın kızının fotoğrafını göstermesi
– Günal ile röp
– Günal’ın kızının fotoğraflarına bakması
Haber-Kamera: Ömer KOÇ-KAHRAMANMARAŞ-DHA
==================================================
4) KAPANMA SÜRECİNDE ‘ENGELSİZ TAKSİ’ UMUT OLUYOR
MERSİN’in Erdemli ilçesinde, pandemi sürecinde evlere kapanan engellilerin ulaşım sorunları ‘engelsiz taksi’ ile aşılıyor.
‘Bir İnsanlık Projesi’ sloganıyla yola çıkan Erdemli Belediyesi, engeller için 5 yıl önce engelsiz taksi uygulamasını başlattı. Yıllardır düzenli bir şekilde uygulanan proje pandemi sürecinde de devam ettiriliyor ve vatandaşların umudu oluyor. Pandemi sürecinde, risk altında olan fiziksel engelliler, Erdemli Belediyesi’ne telefonla bilgi veriyor. Ardından randevu zamanı belirlenen vatandaşı almak için ekipler yola çıkıyor. Evlerinden bir bir alınan engelliler, il içerisinde istediği sağlık kuruluşuna veya noktaya bırakılıyor ve işlerinin bitmesinin ardından güvenle evlerine geri götürülüyor.
Pandemi sürecinde engelli vatandaşlar için toplu taşıma araçlarının daha riskli olacağını, bu yüzden engelsiz taksi uygulamasını titizlikle devam ettiklerini ifade eden Belediye Başkanı Mükerrem Tollu, “Belediye olarak, kentte yaşayan tüm bireylerin hizmetinde olduğu gibi engeli vatandaşlarımızın da hayatını kolaylaştırma adına ciddi gayretler sarf ediyoruz. Onların evlerinden alınıp hastaneye taşınmasına varıncaya kadar, alış verişlerinin yapılmasına kadar, onların günlük ihtiyaçlarının tamamının karşılayan bir belediye hizmeti sunmaya çalışıyoruz. Bu işi, heyecanla ve ibadet aşkıyla yapan arkadaşlarımız var. Toplumun her kesimine en kaliteli, hizmeti sunmanın gayreti içerisindeyiz. Pandemi sürecinde evine kapanan engellilerimizin engellerini engelsiz taksi ile kaldırmaya gayret ediyoruz” diye konuştu.
Projeden memnun olduğunu ve hayatlarını kolaylaştırdığını ifade eden Fatma Uygun, “Bana ilk önce bu işlemi yapanlar geldi. Kendi numaralarını verdi. Dediler ki, ‘bizi her zaman arayın. Hastaneye veya nerede ne işiniz varsa götürürüz.’ Ben ondan dolayı 4-5 senedir öyle yapıyorum. Arıyorum, geliyorlar beni alıp götürüyorlar. Hastanede işim varsa onları yapıyorum. Ondan sonra evime bırakıyorlar. Allah razı olsun. Engelsiz taksi uygulamasını belediye başkanımız hizmete sunduğu için çok memnunuz” diye konuştu.
Projeden memnuniyetini ifade eden Tayhan Gönültaş ise “Ben yüzde 98 engelli bir durumdayım. Belediyenin ‘engelsiz taksi’ sayesinde, hastane randevularıma veya başka herhangi bir sıkıntılarda her zaman hizmetlerini vermektedir ve bundan dolayı teşekkür ediyorum” ifadelerini kullandı.
Öte yandan uygulamadan faydalanmak isten vatandaşlar, Erdemli Belediyesi Sosyal İşler Müdürlüğü veya Belediye Çağrı Merkezi’ne ulaşarak çalışmadan yararlanabiliyor.
Görüntü Dökümü
———————–
-Belediye Başkanı Mükerrem Tollu’nun konuşması
-Engeli Fatma Uygun’un konuşması
-Tayhan Gönültaş’ın konuşması
-Görevlinin konuşması
-Görevlilerin işyerinden ayrılması
-Görevlinin engelliyi evden alması
-Araca bindirmesi
-Hastaneye girişleri
-Engellinin hastaneye teslim edilmesi
-Kadın engellinin evden alınması
-Araca bindirilmesi ve götürülmesi
-Genel ve detay
Haber-Kamera: ERDEMLİ(Mersin), (DHA)
==================================================
KADIN POLİSE AHLAKSIZ TEKLİFTE BULUNAN İNGİLİZ TURİST YİNE GÖZALTINA ALINDI (2)
5) SERBEST BIRAKILDI
Antalya’da, maske takması konusunda kendisini uyaran polisin yanındaki kadın meslektaşını gösterip, ‘Beğendim, bana göndersene’ deyince gözaltına alınan, sevk edildiği adliyede hakimlik tarafından serbest bırakılan; dün akşam ise maskesiz yakalandıktan sonra maske takmasını isteyen polislere zorluk çıkardığı için yeniden gözaltına alınan Letonya asıllı İngiliz turist Dmitrijs Solovjovs, ikinci kez serbest kaldı. Polis merkezinde ifadesi alınan Dmitrijs Solovjovs, ‘polise mukavemet’ suçundan işlem yapıldıktan sonra serbest bırakıldı.
HABER: ANTALYA (DHA)
==================================================
6) ŞANLIURFA’DA 39 YILIK BELEDİYE BİNASI İŞ MAKİNELERİYLE YIKILIYOR
ŞANLIURFA’da kent trafiğini rahatlatmak için yeşil alana dönüştürülmek üzere 39 yıldır hizmet veren Büyükşehir Belediyesi hizmet binasının yıkımı iş makinesiyle yapılıyor.
Atatürk Bulvarı’nda bulunan Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi hizmet binası kent protokolünün katılımıyla düzenlenen törenle yıkımı iş makinesiyle başladı. 1982 yılında belediye binası olarak hizmet veren 5 katlı bina yeşil alana dönüştürülmek için geçen ay içinde boşaltılarak, hizmet binası başka bir noktaya taşındı. 39 yıldır vatandaşlara hizmet veren eski binanın yıkımı için tören düzenlendi. Yıkım için düzenlenen törene; Şanlıurfa Valisi Abdullah Erin, Büyükşehir Belediye Başkanı Zeynel Abidin Beyazgül, ilçe belediye başkanları ile çok sayıda kurum amiri ve vatandaşlar katıldı. Yıkım töreninde yapılan konuşmaların ardından protokol heyeti bir süre yıkımı yapan iş makinasını izledi. Yıkım sırasında törene katılanlar, hatıra olsun diye bol bol eski hizmet binası önünde fotoğraf çektirdi.
Görüntü Dökümü
———————–
– Büyükşehir Belediyesinin yıkım törenine katılan protokol heyeti
– Yıkım için son hazırlıklar yapılması
– Törende yapılan konuşmalar
– İş makinasıyla binanın yıkıma geçilmesi
– Genel ve detay görüntüler
Haber:Ali LEYLAK-Kamera:Ömer ŞULUL -ŞANLIURFA – DHA
==================================================
7) DÜZCE’DE NAKDİ DESTEKLER AİLELERE ULAŞTIRILIYOR
DÜZCE’de, 17 günlük sokağa çıkma kısıtlamasında ihtiyaç sahibi ailelere verilen 1100 TL nakdi destek, jandarma ekipleri tarafından ulaştırıldı.
Kentte sokağa çıkma kısıtlamasında ihtiyaç sahibi ailelere 1100 TL nakdi destek paraları ödenmeye başlandı. Jandarma ve PTT görevlileri, vatandaşların evlerine giderek paraları teslim etti. Destekleme hakkı elde eden Aliye Baş tarlada çalışırken jandarma ekiplerini görünce ceza yediğini düşündü. Daha sonra sevinen Aliye Baş, “Devletimizden Allah razı olsun. Ben buraya kadar geleceklerini düşünmemiştim. Allah onları başımızdan eksik etmesin. Ben de tarlada çalışıyordum, koşa koşa geldim. Bir ceza mı yedik acaba diye düşündüm. Ama devletimizin kestiği ceza buymuş, Allah bereket versin. Çok şükür olsun. Devletimize Allah zeval vermesin” dedi.
Evinde iftarlık yemek hazırlayan Ebru Uygun ise önce PTT çalışanını görünce durumu dolandırıcılık olayı olarak değerlendirdi, jandarmayı görünce de destek ödemesi olduğunu anladı. Uygun, “Dolandırıcılık olayı çok olduğu için başta inanmadım. Şok oldum. Ülkemizde çok dolandırıcı var. Temizlik, dezenfektan, telefonla birçok dolandırıcı var. Kapınıza gelenlere inanmayın dedikleri için o yüzden tereddütte kaldım. Jandarma ekiplerini görünce inandım” diye konuştu.
Görüntü Dökümü
———————–
-Jandarma ekiplerinin paraları teslim ederken görüntüsü
-Aliye Baş ile röp
-Ebru Uygun ile röp ve detaylar
HABER-KAMERA: Tezcan SOLMAZ/ DÜZCE, (DHA)
==================================================
8) SİVAS VALİLİĞİ’NDEN YETİM VE ÖKSÜZ ÇOCUKLARA BAYRAMLIK
SİVAS Valiliği tarafından ‘Mutluluklar sizden, bayramlıklar bizden’ projesiyle yaklaşan Ramazan Bayramı öncesi kentteki 5 bine yakın öksüz ve yetim çocuk giydirilecek.
Öksüz ve yetim çocuklara yönelik olarak geçen yıl başlatılan ‘Mutluluklar sizden, bayramlıklar bizden’ isimli sosyal yardım projesiyle yola çıkan valilik, kentteki hayırsever ve iş insanlarının da desteğiyle 5 binin üzerinde öksüz ve yetim çocuğa bayramlık kıyafet alacak. Proje kapsamında Vefa Sosyal Destek ekipleri tarafından 12 araç tahsisi ile evlerinden alınan çocuklar kentte bulunan bir giyim mağazasına getirilerek istedikleri kıyafet ve ayakkabıları seçip tekrar evlerine bırakılıyor.
Giyim mağazasını ziyaret eden ve proje hakkında bilgi veren Vali Salih Ayhan, “Birçok ihtiyaç sahibi ailelerin yeme, içme gibi her türlü ihtiyacını giderebilmek için bütün kurumlarımızla birlikte gayret göstermekteyiz. ‘İnsanı yaşat ki devlet yaşasın’ anlayışıyla bir güzel projeyi daha yaşatıyoruz. Özellikle çocuklarımıza yönelik yaptığımız her proje anlamlıdır. Çünkü çocuklarımız gülerse dünya güler. Çocukların mutluluğu ailenin mutluluğu demektir. Onları hem ruhen, hem de bedenen beslemek ve doyurmak bizim vazifemiz. Dolayısıyla il genelinde de 5 bin üzerindeki evladımızı bayram öncesi gruplar halinde Vefa Sosyal Destek ekiplerimiz bizzat evlerinden gidip çocuklarımızı alıyorlar ve buraya getirip istedikleri kıyafet ile ayakkabıları alarak tekrar evlerine bırakıyor. İş insanlarımız ve hayırseverlerimizle birlikte çocuklarımızı mutlu etmek için çabalamaktayızö dedi.
‘EN GÜZEL YATIRIM ÇOCUKLARIN YÜZÜNÜN GÜLMESİ’
Sosyal mesafe gibi pandemi kurallarına riayet edilerek güvenilir bir şekilde hizmetin sunulduğunu belirten Ayhan, “Birçok proje yapıyoruz. İnşaatlar, yollar, alt yapı çalışmaları yapıyoruz ancak en güzel yatırım ve en güzel hizmet bu tür sosyal hizmetlerle çocuklarımızın heyecan ile yüzlerinin gülmesidir. Çocuklarımızın bayram sabahı yüzünün gülmesi Sivasımızın da yüzünün gülmesine ve huzuruna vesile olsun” diye konuştu.
Görüntü Dökümü
———————–
-Giyim mağgazasından görüntüler
-Bayramlık alınan çocuklar
-Valinin ziyareti
-Yaptığı açıklama
Haber-Kamera: Arife Defne ARSLAN- Alperen YILDIZ/ SİVAS,(DHA)
==================================================
9) VALİ ÖNER, MASKELERİ ESKİYEN SÜRÜCÜLERİ UYARDI
ARDAHAN’da ‘Karayolu Güvenliği ve Trafik Haftası’ kapsamında Vali Hüseyin Öner, denetim yaparak sürücülere maske dağıttı. Vali Öner, eskimiş maskelerin hiçbir faydasının olmayacağını hatırlattı.
Ardahan-Göle yolunda yapılan denetimlere Vali Hüseyin Öner, İl Emniyet Müdürü Ünsal Hayal, İl Jandarma Komutanı Albay Ali Naci Aldemir, Karayolları 123. Şube Şefi Ümit Yıldırım katıldı.
Denetim sırasında emniyet kemerinin önemine dikkat çeken Vali Öner, ‘Kemerim hep aklımda’ sloganıyla başlatılan kampanya kapsamında kontrol noktasında durdurduğu araç sürücülerine yaşanmış olan kazaları gösteren videolar izlettirdi. Vali Öner, hafta sebebiyle sürücülere çeşitli hediyeler verdi.
Sohbet ettiği bazı sürücülerin maskelerinin eskimiş olduğunu gören Vali Hüseyin Öner, “Eskimiş maskenin bir faydası olmaz, Virüsler vızır vızır geçer, maske konusuna çok dikkat edelim” diye uyarıda bulundu.
Görüntü Dökümü
———————–
-Vali Hüseyin Öner ve beraberindekilerinin trafik denetimi
-Vali Öner’in Sürücüye maske ve hediye vermesi
-Valinin sürücülerle video izlemesi
Haber-Kamera: Deniz BAŞLI / ARDAHAN (DHA)
==================================================
10) HIDIRELLEZ VE BİRBİRİNDEN İLGİNÇ İNANIŞLARI KİTABA DÖNÜŞTÜRÜLDÜ
Eski çağlardan beri bahar- yaz mevsim bayramı olarak kutlanan, Hızır ve İlyas’ın her sene bir kez kavuştuğu gün olduğuna inanılan Hıdırellez, 21 üniversiteden akademisyen tarafından ilk kez kitaba dönüştürüldü. Akdeniz Üniversitesi’nden Doç. Özlem Güzel, ‘Hıdırellez günü ev temizlenmez’, ‘dikiş dikilmez’, ‘gül ağacına para asılır’ ‘hastalar çimenler üzerinde yuvarlanır’ gibi ilginç inanış ve ritüellerin tamamını kitapta topladı. Basımı devam edep kitapta, Hıdırellez’in de arasında bulunduğu Anadolu’daki 31 farklı halk inanışı kültürleri anlatılıyor.
Akdeniz Üniversitesi Turizm Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Özlem Güzel’in editörlüğünde ‘Anadolu Halk Kültüründe İnanış ve Ritüeller: Teoriden Pratiğe Kökenleri ve Yansımaları’ kitabı hazırlandı. 5 Mayıs’ı, 6 Mayıs’a bağlayan gecede insanların, bolluk ve bereketin artması, hastalıkların iyileşmesi, kısmetlerinin açılması ve dileklerinin gerçekleşmesi için birtakım ritüeller yaptığı Hıdırellez günü de bu akademik bir çalışmayla ilk defa kitaba dönüştü.
’21 ÜNİVERSİTEDEN 33 AKADEMİSYEN’
Toplumların sahip olduğu inanışlar ve ritüellerin, halk kültürünün yanısıra, somut olmayan kültürel miras alanları olarak tanımlandığını belirten Doç. Dr. Güzel, geçen yıl ‘Hıdırellez günü hangi ritüelleri yapayım’ diye araştırma yaparken bu konuda bir kitap olmadığını fark ettiğini belirterek, “Tam 6 Mayıs 2020’de bu konuyla ilgili bir kitap projesi planladık. Türkiye’de 21 farklı üniversiteden 33 akademisyenin yer aldığı kitapta toplamda 31 bölüm ile sadece Hıdırellez değil Anadolu’da yaşayan bütün halk inanışı kültürleri, ritüelleri, mistik inançları toparlamaya çalıştık” dedi.
‘UNESCO LİSTESİNDE’
Baskıdaki kitabın bir ay içinde çıkacağını kaydeden Doç. Dr. Güzel, Anadolu topraklarının birçok medeniyete ev sahipliği yaparken mit, efsane, kutlama, gelenek- görenek, örf ve adetlerin bir araya geldiği kültürel zenginliğe de sahip bir coğrafya olduğunu kaydetti. Nesilden nesile aktarılan bu öğelerin, halk kültürü ve aynı coğrafyada yaşayan toplumları birleştirici bir güç olduğunu belirten Doç. Dr. Güzel, Hıdırellez’in ise UNESCO tarafından Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’nde yer aldığını söyledi.
‘HIZIR KARADA, İLYAS DENİZDE’
Bir mevsim bayramı olan Hıdırellez’in ana karakterlerinin, her sene bir kere buluştuğuna inanılan Hızır ve İlyas olduğunu söyleyen Doç. Dr. Güzel, Hıdırellez’i şöyle anlattı:
“Hızır ve İlyas’ın kavuştuğu gün baharın gelişi olarak kutlanırken, bu gün Hıdırellez günü olarak isimlendirilmiştir. 5 Mayıs’ı, 6 Mayıs’a bağlayan gecede insanlar, bolluk ve bereketin artması, hastalıkların iyileşmesi, kısmetlerinin açılması ve dileklerinin gerçekleşmesi için birtakım ritüeller yapmaya başlamıştır. Hızır karada zor duruma düşenlere, İlyas ise denizde zorda kalanlara yardım etmektedir.”
‘HIZIR KİMDİR?’
Halk arasında Hızır’ın, Ledün İlmi’ne vakıf olan bir peygamber ya da ilham ile Allah’tan gelen gizli bilgiye sahip olan bir veli olarak anıldığını anlatan Doç. Dr. Güzel, “İnanışa göre, âb-ı hayat suyunu içtiği için Hızır ölümsüzdür. Hızır, beklenmedik zamanlarda farklı şekillerde insanların karşısına çıkar. Kalbi temiz olan insanlara yardım eder. Bolluk, bereket, sağlık ve şans dağıtır. Bitkileri yeşertir, hayvanları bereketlendirir. Hastaları iyileştirir. Kısmetleri açar. Bu özelliklerinden dolayı ‘Hızır gibi imdada yetişmek’, ‘Kul sıkışmayınca Hızır yetişmez’, ‘Hızır uğradı’, ‘Hızır’ın eli değdi’, ‘Yetiş ya Hızır’ gibi deyişlerde halk diline yerleşmiştir” dedi.
‘HIZIR KÜLTÜNÜN ÇIKIŞI’
Eski çağlardan beri insanların bahara geçiş dönemleri ve doğanın uyanışını ritüellerle karşıladığını kaydeden Doç. Dr. Güzel, Müslüman ve Hristiyanların birlikte yaşadığı dönemlerdeki kültürel etkileşimlere dikkati çekti. Doç. Dr. Güzel, “Halk inanışlarında Circis peygamberle karıştırılan Aziz George ve yaptığı iyiliklerle anılan Aziz Nikolaos, Hızır kültüyle özdeşleştirilmiştir. Hristiyanlık dünyasında Paskalya ve Aya Yorgi, Yahudilikte Pesah adıyla anılan mevsim kutlamaları da İslam kültüründe Hızır ve İlyas karakterlerine dair yapılan kutlamalarla aynı görevi üstlenmiştir” diye konuştu.
‘İNANIŞLAR VE EFSANELER’
Kuran’da Kehf suresinde Hz. Musa ile ‘kullarımızdan bir kul’ ifadesiyle tanımlanan bilgenin, Hızır olarak yorumlandığını da söyleyen Doç. Dr. Güzel, şunları söyledi:
“Tasavvufta Hızır, abdalların reisi olarak anılır. Alevi- Bektaşi kültüründe on iki makam mihmandar postu Hızır’ın olarak görülür. Mevlana’da Şems’i, ikinci Hızır olarak tanımlamıştır. Yahudi efsanesinde Yeşua’ya yoldaşlık eden İlya peygamber, Hızır gibi birtakım gizemli işler yapar. Evliya Çelebi, Seyahatnamesinde, İlyas’ın kara hizmetine, Hızır’ın ise denizde hizmet ettiğini yazar. Gılgamış Destanı’nda kral olan Gılgamış, ölümsüzlüğün otunu arar. Yerini bilen tek kişi ise ebedi hayat süren Utnapiştim’dır ve Hızır ile özdeşleştirilir. Oğuz Kağan Destanı’nda Oğuz Kağan’a bir erkek bozkurt yol kılavuzluğu eder ve kaybolur. Bu kurt, Hızır olarak anılır. İskender efsanesinde ebedi hayat suyunu arayan İskender, balığı canlandıran suyun aktığı çeşmeden su içen aşçısı Andreas’ı çeşmeyi tekrar bulamayınca denize atar. Bu efsanede Andreas, Hızır’ın özellikleriyle anılır. Dede Korkut, Manas Destanı gibi birçok halk anlatılarında da Hızır’ın adı geçer.”
‘HIDIRELLEZ NASIL KUTLANIR?’
Hıdırellez günü kutlamaları hakkında bilgi veren Doç. Dr. Özlem Güzel, şunları söyledi:
“Öncesinde evler temizlenir, kına yakılır, temiz kıyafetler hazırlanır. Bazı yörelerde Hızır orucu tutulur. Hıdırellez pilavı, çörek, börek, sütlaç gibi yiyecekler hazırlanır. Hıdırellez günü ev temizlenmez, dikiş dikilmez, tarla sürülmez, çamaşır yıkanmaz, ağaç kesilmez. Hıdırellez günü sabah erkenden pencereler ve kapılar açılarak, bereket ve sağlık duaları edilir. Ataların mezarları ya da türbeler ziyaret edilir. Bir gün önceden hazırlanan yiyecekler ile Hızır’ın uğradığı düşünülen Hızır kapısı adı verilen kale, yatır gibi yerlere yada Hızır’ın İlyas ile buluştuğu düşünülen yeşillik kırlara akrabalar ve komşularla gidilir. Bazen Hızır hakkı için buralarda kurbanlar kesilir. Topluca eğlenceler yapılır, şarkılar, maniler söylenir. Doğanın yeniden canlanması simgeleyen bir ateş yakılır ve üstünden atlanır.”
‘HIDIRELLEZ’İN İLGİNÇ RİTÜELLERİ’
Hıdırellez inanış ve ritüellerine örnekler veren Doç. Dr. Özlem Güzel, şöyle sıraladı:
“Bereket ve şans için tepsi içine çeşitli tahıllar, ekmek ve su bırakılır. Gün doğmadan çiçek ve otların üstündeki çiğler toplanarak sütün içine koyup, süt mayalanır. Karınca yuvasından toprak alınıp, toprak kesesi yapılır. Kese mutfağa konur. Dolaplar, yağ kapakları, un çuvalları, kapı, pencere, ambar, cüzdan ve yiyecek kapılarının ağzı bereketli olsun diye açık bırakılır. İçinde para olan keseler gül dalına asılır. Pencere önlerine para bırakılır. Gül ağacına para asılır. Ertesi gün para alınıp, cüzdana konur ve yıl boyunca harcanmaz. Evlere yeşil dallar ve çiçekler asılır. Köylerde Hıdırellez günü sabah namazı kılınıp, tarlalar dolaşılır ve ambara/depolara gelinip bereket dilenir. Kuraklık var ise yağmur duası yapılır. Talih ve kısmet açmak için evlenme çağına gelen kızların başlarında kilit açılır, evde olan sandık kapakları açık bırakılır. Kızların başörtülerine gül yağı dökülür. Tuzlu ekmek pişirilip, bacaya/çatıya bırakılır. Genç kızlar yatarken evlenme niyeti edip yatarlar. Şanslı iseler Hızır rüyalarında evlenecekleri eşlerini gösterir. Yine kısmeti kapalı olduğu düşünülen kişi odaya kitlenir. Sabah genci odaya kilitleyen kişi namaz kılıp, kısmeti açılsın diye dua edip evlenmesi istenilen kişinin oda kapısının kilidini açarak uyandırır. Bir başka ritüelde niyet küpü hazırlanır, evlenmek isteyenler içine takılarından koyar. Küp sabaha kadar gül ağacı dibinde bekletilir. Ertesi sabah maniler ile küp açılır. Kötü enerjiden korunmak ve arınmak için ahır ve ev kapılarına, pencerelere ısırgan otu ya da yeşil bitkiler asılır. Bütün senenin kötü enerjisinden ve günahlardan arınmak için eski eşyalardan büyük bir ateş yakılır ve üzerinden atlanır. Sağlıklı olmak için sabah erkenden dereye gidip yıkanılır. Dileklerin tutması için dilek tutulan nesnenin resmi kağıda çizerek bir gül ağacının dalına asılır. Gün doğmadan dilek kağıtları nehire, denize ve ya dereye atılır. Gül ağacının altına dileği tutulan ev gibi unsurların maketleri yapılır ya da çizilir. Çocuk sahibi olmak isteyenler beşik yapıp içine bebek bırakır. Dilek tutularak ağaç etrafında dönülür, mum yakılır. Bazen de sahilde kumların üzerine dileklerin resmi çizilir. Ağaçlara dilekler ile bez parçaları bağlanır. Sağlık, şifa ve güzellik için gül dalına eşyalar asılır ve sabah giyilir. Hastalar yeşil alanlara çıkarılır, yerde çimenlerin üzerinde yuvarlanır. Hastaların elbiseleri gül dalına asılır. Hıdırellez sabahı su kenarına gidilir, el ve yüz yıkanır. Hastalıklardan kurtulmak için ağaca salıncak kurulup sallanılır. Gece bir kovaya su konur, sabah bu su ile yıkanılır. Çeşitli otlar toplanıp, kaynatılan su ile yıkanılır. Güzelleşmek ya da vücuttaki hastalıklarından kurtulmak için sabah bitkilerin üstünden çiğ toplanır, banyo suyuna karıştırılır. Ya da sabah erkenden yakınlarda bulunan su kaynaklarından su alınır, bu suyla banyo yapılır.”
Görüntü Dökümü
———————–
– Mor çiçek açan ağaçlardan görüntü
– Bahçeden baharın geldiğini gösteren görüntüler
– RÖP: Doç. Dr. Özlem Güzel ile röportaj
– DHA Muhabiri Mehmet Çınar ile Güzel’in detay görüntüleri
– Kitabın kapağından görüntü
HABER: Mehmet ÇINAR-KAMERA: Süleyman EKİN/ANTALYA, (DHA) –
==================================================
