Obsesif kompulsif bozukluk, insanlarda oluşan takıntılı düşüncelerin günlük hayatı etkileyecek boyuta gelmesiyle oluşan ruhsal hastalıktır. Takıntılı düşünce ve dürtüleri kapsayan obsesyon ile sürekli tekrar edebilen zihinsel hareket ve davranış anlamına gelen kompulsiyon davranışlarının bir araya gelmesidir. Obsesif ve kompulsif belirtileri ayrı ayrı ele alınır. Obsesifin belirtileri;
-Aşırı kuşku ve sürekli güven ihtiyacı duyma,
-Simetri, düzen ve kusursuzluk dürtüsü,
-Günahkâr düşüncelerden ve davranışlardan korkma,
-Sosyal çevreden kabul edilemeyen bir davranış göstermekten ya da rezil olmaktan korkma,
-Hata yapmaktan korkma,
-Başkasına zarar vermekten korkma,
-Pislik ya da mikrop bulaşmasından korkma, aşırı titizlik.
-Kompulsiyon belirtileri;
-Kimseyle el sıkışmama, kapı, pencere tokmağını tutmamak,
-Sürekli ellerini yıkama, duş alma,
-Değersiz eşyaları toplama ve biriktirme,
-Yapılacak işleri belirli bir sayıda ve belirli sıraya sokarak yapma,
-Belirli cümleleri ya da kelimeleri tekrarlama,
-Rahatsız edici, akıldan çıkmayan ve uykuyu bölen görüntülere, kelimelere ya da düşüncelere takılma,
-Yemeklerini sırayla tüketme,
-Evdeki eşyaları ya da kişisel eşyaların yerlerini kendi düzenlerine göre ayarlama,
-Günlük rutin işleri yaparken yüksek sesli ya da içinden sürekli sayı sayma isteği,
-Kilit, ocak, ütü, elektrik gibi kapanması gerekli olan eşyaları sürekli kontrol etme.
Obsesif Kompulsif Bozukluğu Olan Kişiler Nasıl Davranır?
Hastalar sürekli yenilenen düşünce ve davranışların döngüsüne kapılarak kendilerini kısıtlar. Bu kişiler, kontrol sağlayamadıkları, tekrar eden durumları ve strese sebep olan düşünceleri, korkuları veya görüntüleri (obsesyonlar) yaşadıklarından dolayı huzursuz olurlar. Bu düşüncelerin neden olduğu takıntılar bazı ritüelleri ya da rutinleri anında gerçekleştirmeye gereklilik duyarlar. Ritüeller hastalarda oluşabilecek başka takıntılı düşünceleri engelleme veya akıldan uzaklaştırma amacıyla yapılır. Yapılan ritüeller anksiyeteyi bir süreliğine durdurur. Obsesif düşünceler hastada tekrar yenileme gösterdiğinde kişinin ritüeli hemen uygulaması gerekir. OKB döngüsü kişinin normal geçirdiği vakitlerden çalarak günlük işlerini yapmasını engelleyebilir.
Bu hastalar, saplantılarının ve takıntılarının gerçek dışı veya anlamsız olduğunun bilincinde olabilirler ancak kendilerini durdurmak gibi bir eyleme geçemezler.
OKB Olduğumu Nasıl Anlarım?
Dürtüsel olarak gün içinde sürekli oluşan bazı davranışlar vardır. Bunlar; el yıkama gereksinimi, her zaman dolapları belli bir simetrik düzende tutma, bir şeyleri sürekli kontrol etmekten diğer yapılacak işleri aksatma, gün içindeki herhangi bir durumdan kendilerinin ya da başkalarının zarar görebileceği korkusu gibi davranış bozuklukları ya da dış görünüşünüzü beğenmeme gibi düşünceler örnek verilebilir. Eğer kişi bunlar gibi davranışları kendinde görüyorsa ve günlük rutinlerini etkiliyorsa OKB olduğunu anlayabilir.
Çocuk ve Ergenlerde Belirtileri Nasıl Görülür?
Çocuk ve ergenlerde de görülebilen bu hastalık genellikle erişkinlerdekine benzerlik gösterir. Yıkanma, kontrol etme ve sıraya koyarak iş bitirme davranışları çocukların belirtilerinde daha sık görülür. Çocuklar yardım talebinde bulunmazlar, genellikle anne babalar tarafından fark edilir ve yardım süreci başlar.
Kaynak: Doktor Sitesi
